Artikel in het Financieel Dagblad van 7 oktober 2013
Gepensioneerden Amsterdamse beurs dreigen met rechtszaak
Oud-werknemers Damrak verzetten zich tegen liquidatie pensioenfonds Mercurius Amsterdam
Bij zijn afscheid als voorzitter van de Amsterdamse beurs in 1997 omschreef deze krant Boudewijn van Ittersum als een bescheiden en diplomatiek mens. Maar ook als een terriër.
Nu, zestien jaar later, maakt hij die kwalificatie nog maar eens waar door, als aanvoerder van een leger gepensioneerde beursmedewerkers, zijn voormalige werkgever Euronext te dreigen met een rechtszaak. Het beursbedrijf weigert vooralsnog namelijk zijn voormalige werknemers tegemoet te komen in een strijd om het pensioenfonds van de beurs. De tijd dringt.
Ruim twee derde van de honderdtachtig beursveteranen heeft zich intussen aangesloten bij Van Ittersums ‘Vereniging Pensioengerechtigden Euronext’, opgericht dit voorjaar om de pensioenbelangen van de oud-medewerkers van Euronext te beschermen. Die staan onder druk doordat Mercurius, het pensioenfonds van de beurs, al jaren worstelt met een sterk schommelende en meestal veel te lage dekkingsgraad (de mate waarin het fonds zijn toekomstige verplichtingen kan voldoen).
Mercurius, dat zelf zijn beleggingskeuzes maakt, zag de dekkingsgraad dalen van bijna 138% eind 2007 tot slechts 83% een jaar later — een klap die het fonds ondanks meerdere bijstortingen, premieverhogingen, en een indexatiestop nog altijd niet te boven is gekomen. Saillant is dat de onderdekking bij Mercurius voor een belangrijk deel te wijten is aan een riskant beleggingsbeleid waarbij slechts 10% van het renterisico werd afgedekt. Behalve Euronext zijn ook beurswaakhond AFM, nota bene toezichthouder op de Nederlandse pensioenfondsen, en de kleinere aan de beurs verwante werkgevers Euroclear, LCH Clearnet en DSI deelnemer.
Was de onderdekking op zichzelf al aanleiding voor flinke discussies over het beleggingsbeleid, indexatie, bijstortingen en kortingen — het besluit van de werkgevers om Mercurius aan het einde van het jaar te verlaten heeft de verhoudingen verder op scherp gezet. Want terwijl de AFM, Euroclear en DSI hebben gekozen voor een oplossing die de toekomstige rechten van zowel zijn gepensioneerden en werknemers goeddeels intact lijkt te houden, neemt Euronext alleen verantwoordelijkheid voor de pensioenen van zijn huidige medewerkers. De gepensioneerden ‘blijven achter’ in het fonds, dat zonder premies ten dode is opgeschreven.
Mercurius wordt daarbij geliquideerd en een verzekeraar neemt de Euronext-pensioenen over. Maar omdat het pensioenfonds kampt met forse onderdekking en Euronext ook de uitvoeringskosten niet langer wenst te dragen, zijn de voorwaarden voor die overdracht ongunstig. Zo verliezen de oud-werknemers van de beurs onder meer de kans op inflatiecorrectie in de toekomst. ‘We krijgen het minst gunstige scenario’, aldus Van Ittersum.
De oud-beursbaas zegt ‘zeer teleurgesteld’ te zijn over de opstelling van zijn voormalige werkgever en heeft na een aantal vergeefse diplomatieke pogingen nu een advocaat in de arm genomen die juridische stappen voorbereidt. Het opbreken van het fonds waarbij gepensioneerden van de AFM gunstiger uit zijn dan pensioengerechtigden van Euronext zou bijvoorbeeld onrechtvaardig zijn. Ook zou het beursbedrijf zich niet houden aan de afspraak om jaarlijks 10% opslag op de premies te betalen zolang de dekkingsgraad het geëiste niveau van 126% heeft bereikt.
Om de aanval kracht bij te zetten, heeft de vereniging van pensioengerechtigden zijn leden gevraagd hun arbeidscontracten in te leveren. Van Ittersum: ‘We zijn munitie aan het verzamelen. Onze leden zijn zeer verontwaardigd.’
Het is verontwaardiging waar Euronext voorlopig geen gehoor aan geeft. ‘We hebben meerdere malen vrijwillig miljoenen aan extra premie gestort om de pijn te helpen verzachten’, zegt een woordvoerder, die benadrukt dat het balletje is gaan rollen doordat de AFM besloot het fonds te verlaten. ‘Daarmee wordt Mercurius een inactief fonds waardoor Euronext gedwongen wordt een nieuwe pensioenuitvoerder te zoeken.’
Volgens Euronext wordt de geringe kans op indexatie veroorzaakt door de financiële positie van het fonds en ‘niet door ons besluit om de toekomstige opbouw van pensioenen elders onder te brengen’. ‘En bedenk: Euronext Amsterdam gaat over de pensioenregeling van de actieve medewerkers. De belangen van de gepensioneerden berusten bij het pensioenfonds.’
Van Ittersum en zijn vereniging zien dit anders, al was het maar omdat de werkgevers de grootste vertegenwoordiging zijn in het bestuur van Mercurius. Zij zouden daarmee ook de meeste verantwoordelijkheid dragen voor de dramatische beleggingsresultaten.